Już od 10 lat w historię naszej działalności wpisuje się z dobrym skutkiem realizacja zadań w zakresie wychowania młodego pokolenia w duchu patriotyzmu i umiłowania własnej historii oraz kultywowania dziedzictwa i dóbr kultury narodowej.
Jerzy Czubak
Cele, jakie sobie stawiamy w tym zakresie osiągamy poprzez organizacje wyjazdów do miejsc w szczególny sposób związanych z naszą Historią i Kulturą: Lwów, Krzemieniec, Żółkiew, Beresteczko, Podhorce, Olesko, Złoczów, Chocim, Buczacz, Kamieniec Podolski, Zbaraż, Kowno, Wilno, Troki.
Od 7 lat realizując swoje zadania statutowe w zakresie wychowania patriotycznego archiwizujemy nasze osiągnięcia w tym zakresie pod nazwą: Lekcja Historii z „Wolnymi” tzn. lekcja historii z Towarzystwem Sportowym „Wolni” Kłaj.
W tym roku ruszamy na Pomorze Gdańskie w odległe czasy średniowiecza „Szlakiem Zamków Krzyżackich” ( obecnie tzw. rejon Dolnego Powiśla i ziemi chełmińskiej).
W pierwszym dniu naszej wyprawy 28 maja nasz autokar podjeżdża do Kwidzyna pod wspaniały zespół zamkowo -katedralny, którego budowę ukończono w latach 1340-1350. Natomiast wieża studzienna zlokalizowana od strony północnej oraz gdanisko wraz z wiodącym do niego gankiem pochodzą z lat 80 XIV w. Od strony wschodniej do zamku przylega XIV-wieczna katedra. Dwu kondygnacyjne prezbiterium, którego dolną część przeznaczono na krypty grzebalne ukończono w 1330r., natomiast od strony południowej do korpusu katedry przylega późnoromańska krypta z wapienia gotlandzkiego, w której pochowani są trzej (?) mistrzowie Zakonni, z tego powodu kryptę tą nazwano „kryptą trzech mistrzów”. Czy rzeczywiście było ich trzech trudno powiedzieć, z całą pewnością w krypcie znaleziono 3 szkielety okryte wspaniałymi jedwabnymi szatami ale źródła pisane wspominają tylko o dwóch wielkich mistrzach zakonu krzyżackiego, jednym z nich jest Werner von Orseln drugim jest Rudolf König. Kto jest tą trzecią osobą z całą pewnością znamienitą i pełniącą zaszczytną funkcję, sądząc po szatach w które był odziany, dziś snuje się tylko domysły.
Po 4-godzinnym pobycie w Kwidzynie udajemy się do miejscowości Prabuty. W miejscowości tej zwiedzamy ruiny zamku biskupów pomezańskich gotycką katedrę oraz gotycki kościółek polski i fragmenty średniowiecznych fortyfikacji ( bramę Kwidzyńską). Po tej urokliwej miejscowości oprowadza nas (nieodpłatnie) wspaniały przewodnik pan Szymon Słowiński pracownik PTTK w Prabutach (pasjonat swojej profesji), który przekazał nam całą wiedzę o historii tej miejscowości. Na koniec niezwykle interesującej wędrówki po Prabutach udajemy się zwiedzać zabytkowe wodociągi powstałe w Prabutach w latach 1726 -1730 po wielkim pożarze miasta w 1722r. Jednym z fundatorów tej budowli był król Prus Fryderyk Wilhelm I. Świetnie zachowane kanały doprowadzające wodę znajdują się 3,5 m pod powierzchnią miasta, oświetlona i udostępniona sieć kanałów wodociągowych liczy dzisiaj około 200 m długości.
Po krótkim odpoczynku wsiadamy do autobusu i zmierzamy w kierunku Sztumu by podziwiać następny na szlaku zamek krzyżacki. Po 25km jazdy przyjeżdżamy pod krzyżacki zamek w Sztumie zbudowany w XIV w. jako siedziba wójta oraz letnia rezydencja Wielkiego Mistrza Krzyżackiego, często gościł w murach tego zamku Ulrich von Jungingen, do dnia dzisiejszego przetrwało skrzydło południowe i wschodnie zamku, brama wjazdowa oraz baszta więzienna z murem obronnym. Obecnie w części pomieszczeń zamkowych znajduje się Centrum Kultury.
Po uciążliwym pełnym wrażeń dniu przyjeżdżamy w końcu dnia do Malborka, gdzie zakwaterowujemy się w Hotelu Gemini Dom, który zlokalizowany jest w części zabytkowego dworca kolejowego w Malborku. Na dwa dni będzie to nasze centrum wypadowe dla dalszej realizacji zadania. Bogaci w zdobytą wiedzę historyczną, zmęczeni, ale szczęśliwi udajemy się na spoczynek by jutro w pełni sił udać się do Gdańska.
W drugim dniu 29.06.2015 w piątek zaglądamy do Gdańska, którego dzieje i rozkwit rozpoczynają się w X w.. Pierwsza wzmianka o Gdańsku pochodzi z zapisanego w języku łacińskim rękopisu „Żywot Świętego Wojciecha”, który przebywał w tym mieście w drodze do Prus Wschodnich. W 997r. Mieszko I przyłączył Pomorze Zachodnie wraz ze Szczecinem, Kołobrzeg oraz pomorze Wschodnie z Gdańskiem do Królestwa Polskiego. Położenie geograficzne Gdańska na szlaku handlowym powodowało, że miasto miało ogromne znaczenie ekonomiczne i strategiczne dla ówczesnych włodarzy, jednocześnie zapędy zakonu krzyżackiego oraz odległość stolicy państwa polskiego sprawiały, że dzieje tego miasta były niezwykle burzliwe, pomimo licznych klęsk, grabieży, kontrybucji; „złote miasto” nigdy nie podupadło a każdy z następnych włodarzy dbał o rozwój miasta przyczyniając się do jego rozkwitu w myśl zasady nie zabija się kury znoszącej złote jajka. Dziś Gdańsk pomimo olbrzymich zniszczeń, jakich doznał w czasie II wojny światowej jest po odbudowie i renowacji niezwykle urokliwym miejscem można by rzec wręcz unikatowym.
Zwiedzanie rozpoczynamy na starym mieście zaczynając od Zielonej Bramy następnie przechodzimy na długi Targi przemieszczamy się w kierunku Neptuna, raz po raz zatrzymujemy się by podziwiać urokliwe kamieniczki, wchodzimy do Ratusza, następnie wchodzimy do Dworu Artura, który był siedzibą elitarnego bractwa kupieckiego, następnie przechodzimy do Domu Ławników zwanego Sienią Gdańską. Będąc w Gdańsku nie sposób nie wstąpić do Bazyliki Mariackiej (największej na świecie bazyliki zbudowanej z cegły). Budowę Bazyliki rozpoczęto w 1343r. a ukończono po 159 latach w 1502 r. Widok z wieży Mariackiej, na szczyt której prowadzi ponad 400 schodów, zapiera oddech w piersi, po prostu trzeba to zobaczyć. Następnie udajemy się pod zbrojownię dalej pod Złotą Bramę i ul. długą powracamy na Długi Targ. Będąc w Gdańsku trudno by było nie zobaczyć charakterystyczną budowlę końca XV w. zwaną „Żurawiem”. Zwiedzając miasto nie spostrzegliśmy jak szybko upłynął czas 6 godzin pracy przewodnika dobiega końca. Od godz. 15.00 mamy czas wolny, 3 godz. dla siebie, ale okazuje się, że wszyscy zgodnym chórkiem chcą zobaczyć Westerplatte i Twierdze Wisłoujście, więc wsiadamy do autokaru i zliczamy kolejne miejsce zapisane wspaniałą kartą Historii. Do hotelu w Malborku wracamy w dobrych humorach w sam raz na kolację.
W trzecim dniu 30 czerwca w sobotę pozostaje nam na deser zwiedzanie zamku w Malborku, który był największą warownią średniowiecznej Europy, dawną stolicą państwa krzyżackiego i siedzibą Wielkiego Mistrza, do dnia dzisiejszego jest to największy na świecie kompleks obronny zbudowany z cegły. W 1997 r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. W skład całego kompleksu wchodzi zamek niski, zamek średni i zamek Wysoki. Perełką średniowiecznej architektury jest zamek średni – Pałac Wielkiego Mistrza. Po południu udajemy się do Pelplina gdzie zwiedzamy monumentalną pocysterską Katedrę z XIV w. i Muzeum Diecezjalne w Pelplinie ze słynną Biblią Gutenberga. Katedra w Pelplinie jest drugą, co do wielkości murowaną z cegły świątynią po Bazylice Mariackiej w Gdańsku. Na koniec pozostaje nam do zwiedzenia zamek w Gniewie. Zamek Krzyżacki w Gniewie to drugi, co do wielkości zamek po Malborku z zachowanych zamków państwa krzyżackiego, zbudowany XIII i XIV wieku pełnił funkcję siedziby komtura. W 1921 roku został spalony, po wojnie został zabezpieczony i z wielkim pietyzmem odrestaurowany w latach 90-tych ubiegłego stulecia.
W ciągu 3 dni naszej wędrówki natknęliśmy się na milczące wspaniałe pomniki średniowiecznej Europy i naszej historii, które oczami wyobraźni snują opowieści o ich świetności, życiu, zwyczajach, pracy i niewolniczym wysiłku, walkach i wyprawach krzyżowych, technice wojennej oraz polityce. Tyle refleksji na temat powyższego zadania, w którym udział brali mieszkańcy naszej Gminy Klaj i Powiatu Wielickiego. Tych, których zainteresowali się tematem odsyłamy do materiałów źródłowych tj. do Historii Polski okresu średniowiecza.
Powyższe zadanie zrealizowane zostało z wykorzystaniem środków własnych TS Wolni Kłaj oraz przy wsparciu finansowym Urzędu Gminy Kłaj oraz Powiatu Wielickiego.
