Był rok 1922, kiedy w małej przycupniętej na skraju Puszczy Niepołomickiej wsi Kłaj młodzi chłopcy zapragnęli założyć drużynę piłkarską „Puszcza Kłaj”. Dlaczego akurat wypadło na tę dyscyplinę sportu trudno odpowiedzieć ale sądząc przyczyniła się do tego niezwykła popularność tej dyscypliny sportu w krajach Europy zachodniej. Wraz z powstaniem Kolei Galicyjskiej w 1861 roku dla mieszkańców Kłaja i całej dawnej Galicji otworzyło się okno na świat w przenośni i dosłownie. Z biednych wielodzietnych rodzin wiele osób wyjeżdżało za chlebem na „saksy”, a dorobiwszy się fortuny przyjeżdżali z powrotem założyć lub wesprzeć rodzinę, przywożąc ze sobą informacje o zwyczajach, rozrywkach oraz sporcie i jak to zwykle bywa najbardziej chłonna na wszelkiego rodzaju nowinki okazje się młodzież. Nic w tym dziwnego, bowiem wyjeżdżająca do Krakowa po nauki młodzież z Kłaja miała w tym czasie sposobność zapoznać się i podglądać grę takich drużyn jak Wisła, Cracovia, Podgórze, RKS Kraków i innych działających stowarzyszeń. Jak grzyby po deszczu powstawały na bazie zrywu narodowego kluby i stowarzyszenia w całej Galicji, wówczas to z inicjatywy Stanisława Kopernickiego, został założony we Lwowie Związek Polski Piłki Nożnej 25 czerwca 1911 roku. Oficjalnie ZPPN zarejestrowano 8 maja 1913 r., formalnie związek ten działał w strukturach Austriackiego Związku Piłki Nożnej - jako w pełni autonomiczna jednostka. Gdy ucichły działania I wojny światowej i heroicznej obrony Warszawy po wspaniałym zwycięstwie nazywanym „Cudem nad Wisłą” w 1920 roku następuje dalszy rozwój i przemiany w strukturach polskiej piłki; 15 lutego 1920 roku powstaje Krakowski okręgowy Związek Piłki Nożnej (KOZPN), 16 maja 1920 r. rozwiązuje się ZPPN. W między czasie 21 grudnia 2019 roku powstaje Polski Związek Piłki Nożnej (PZPN), już wtedy w 1920 r. PZPN zrzeszał 215 klubów i 4855 zawodników, członkiem FIFA zostaje w 1923 r. Podczas zwołanego w lutym 1927 roku w Warszawie Walnego Zgromadzenia Sprawozdawczego PZPN kluby i PZPN nie doszły do porozumienia. W polskim piłkarstwie nastąpił rozłam – 14 najlepszych klubów utworzyło ligę. Tylko Cracovia, której prezesem był prezes PZPN Edward Cetnarowski, pozostała wierna Związkowi, jednakże tuż po rozgrywkach, do ligi dołączyła Cracovia. Zwołane na 18 grudnia 1927 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie PZPN usankcjonowało wreszcie rozgrywki ligowe. W 1928 roku siedzibę PZPN przeniesiono do Warszawy, a rok później powstały kolejne nowe okręgi: białostocki, poleski i wołyński. W tym czasie młodzi chłopcy z Kłaja wychowani na ideach Sokoła wspierani finansowo przez rodziny zakupili sportowe koszulki, spodenki i getry, to wystarczyło by założyć całkiem niezły zespół i rozgrywać mecze towarzyskie z innymi okolicznymi drużynami. Opowieści o wygranym meczu z Bocheńskim 7:0 i z innymi wyżej notowanymi drużynami musiały ich napawać dumą i być powodem podjęcia działań w kierunku rejestracji drużyny w KOZPN w 1935 roku.
Ze starych dokumentów Wydziału Gier i dyscypliny KOZPN z 1934 i 1935 r. podpisanych przez Generała Bernarda Stanisława Monda, jasno wynikało, że początków powstania pierwszej drużyny piłkarskiej w Kłaju należy upatrywać na początku lat 20 dwudziestego wieku. Dzisiaj opowieści o założeniu drużyny piłkarskiej pod nazwą Puszcza Kłaj w 1922 r. a następnie TS Kłaj w 1935 r., które są w pełni udokumentowane, przybierają zupełnie inny wymiar. Dawne opowieści o regularnych rozgrywkach, o pełno-wymiarowym boisku, o wygranych meczach z BKS Bochnia i grze 16 –letniego bramkarza na bosaka, stają się jak najbardziej realne, co potwierdza najstarsze zdjęcie, jakie przechowuje się w klubie jak relikwie.
W świetle tych dokumentów historia piłkarstwa w Kłaju sięga znacznie dalej niż ktokolwiek mógł przypuszczać. Dlatego, w 2010 r. postanowiliśmy wrócić do korzeni, na Walnym Zebraniu Członków Klubu podjęliśmy uchwałę o zmianie nazwy klubu z LKS Wolni na TS Wolni Kłaj oraz przyjęliśmy nowy statut klubu, w którym nadmieniamy, że Klub jest spadkobiercą tradycji sportowych przedwojennego TS Kłaj od 1922 r. oraz tradycji powojennych LKS Wolni Kłaj od 1947r. i kontynuujemy działalność swoich poprzedników.
Gdy po latach zawieruchy wojennej życie w kraju zaczęło się normalizować a z mroków bojaźni rodziła się ludzka inicjatywa, ludzie zaczęli się organizować tworząc stowarzyszenia i różne organizacje; spółdzielnie, kółka rolnicze, kluby sportowe itp. Był to dziwny i niebezpieczny okres, na chwilę powiało wolnością, wypuszczono z więzień szeregowych członków AK, ale nadal szalała bezpieka. W tym czasie w Kłaju 23.03.1947 r. na zebraniu organizacyjnym zwołanym w celu ponownego założenia Klubu Sportowego z udziałem 100 osób powołano do życia Klub Sportowy WOLNI w Kłaju.
Słowo WOLNI tak naprawdę znaczyło wolność i niepodległość, a zarazem było protestem przeciw komunistycznemu zniewoleniu, świadcząc jednocześnie o wielkim umiłowaniu wolności i patriotycznym wychowaniu, jakie ówcześni założyciele wynieśli z rodzinnego domu.
W skład pierwszego Zarządu Klubu weszli:
Przewodniczący (prezes) – Glica Jan
Wice przewodniczący – Rejduch Julian
Sekretarz – Włodarczyk Tadeusz, zastępca – Bąk Jan
Skarbnik – Szydlik Edward, zastępca – Wróbel Józef
Gospodarz – Ponikiewicz Mieczysław
Komisja Rewizyjna: Ponikiewicz Franciszek, Włodarczyk Marian,
Zastępcy; Rajca Tadeusz, Czubak Kazimierz oraz jeden delegat OMTUR-u
Data Założenia Klubu:
1922r. pierwsza nazwa Klubu KS Puszcza w Kłaju
Zdjęcie pierwszej drużyny KS Puszcza w Kłaju
Skład pierwszej drużyny KS Puszcza w Kłaju:
Bramkarz – Czubak Władysław (późniejszy długo i średniodystansowiec Wawelu Kraków, wielokrotny mistrz Polski i mistrz Wojska Polskiego w biegach przełajowych), Drugim bramkarzem od 1925r.był Nowak Szczepan obrońcy – Mięso Tadeusz (późniejszy lekarz), Kubas Kazimierz, Sobas Władysław, Despet Władysław (inż. mechanik w czasie wojny lotnik w słynnym dywizjonie 303, bohater bitwy o Anglię), pomocnicy – Wojas Władysław (późniejszy zawodowy oficer 12 pp w Wadowicach), Wojas Mieczysław, Gądor Jan (późniejszy lekarz w Niepołomicach), napastnicy – Mięso Władysław (późniejszy ksiądz, którego ze względu na dużą szybkość kibice nazywali Maszynką), Konieczny Leon, Wróbel Wojtek (później do 1939r. grał w ataku pierwszoligowej Garbarni Kraków).
W 1939 roku PZPN zrzeszał około 900 klubów w tym również TS Kłaj
Materiał archiwalny ( źródło własne )
Data ponownej rejestracji Klubu po wojnie: 23.03. 1947r. nazwa Klubu Wolni Kłaj
Drużyna WKS WAWEL i WOLNI Kłaj na stadionie w Jednostce Wojskowej w Kłaju,
9 maj 1948. W koszulkach w pasy stoją od lewej: Jagła Bronisław, Chrobak Alojzy, Wróbel Wojciech, Nowak Ludwik, Włodarczyk Marian. Klęczą: Ponikiewicz Marian, Buczkiewicz Franciszek, Szydlik Edward. Siedzą: Garścia Michał, Kasprzak Józef, Ponikiewicz Mieczysław.
Barwy Klubowe: Biało – Niebieskie
I po stu latach w jakże odmiennych warunkach geopolitycznych i gospodarczych w granicach IV Rzeczypospolitej przyszło nam świętować wspaniały Jubileusz. Sto lat minęło, większość zawodników, kibiców i sympatyków nawet nie przypuszczała, że ich ulubiona drużyna ma już tyle lat. Jak więc świętować taki jubileusz, no właśnie, jak?. Z tym pytaniem musiał się uporać już nowy Zarząd TS Wolni Kłaj. I odpowiedział, „jak świętować to z przytupem”, taki Jubileusz zdarza się raz na sto lat drugi raz za naszego życia nam się to już nie zdarzy. Na rok przed Jubileuszem został powołany Komitet Obchodów Jubileuszu TS Wolni Kłaj, przystąpiono do zaprojektowania i zamówienia gadżetów, medali okolicznościowych, sporządzono listy zaproszonych gości oraz wszystkich żyjących zawodników i działaczy klubu i na koniec pomyślano o programie i godnej finałowej obsadzie Jubileuszu, jakim miał być mecz seniorów TS Wolni Kłaj z drużyną najwspanialszych Gwiazd Futbolu małopolskiego. W ogóle program tej imprezy miał być wspaniały, krótko mówiąc miało być atrakcyjnie i było. Działacze TS Wolni Kłaj: Zarząd i Rada Klubu, członkowie i ich żony nie zawiedli. W głównym meczu jubileuszowym wystąpiły gwiazdy Oldboys Wisły Kraków. To była wspaniała uczta dla koneserów futbolu, podziw budziła doskonała technika operowania piłką a i szybkość napastników była doskonała. Wielu z tych zawodników wykazała się całkiem niezłą dyspozycję fizyczną i jeszcze dziś z powodzeniem mogliby występować w niższych ligach.
Mecz ostatecznie zakończył się wynikiem 2:3, choć początkowo nic na to nie wskazywało, bowiem po 18 minutach Wolni prowadzili 2:0 po strzałach Filipa Romańskiego i stwarzali sobie nowe okazje do strzelenia gola, ale jak to mówią niewykorzystane okazje się mszczą. Jeszcze przed przerwą Wisła strzeliła gola kontaktowego, a strzelcem gola był Piotr Brożek. Po przerwie na 2:2 wyrównał z rzutu karnego Paweł Brożek, a zwycięskiego gola strzelił 20 minut przed końcem meczu ponownie Piotr Brożek.
Mecz sędziowali panowie: Klapa Kamil – sędzia główny oraz Polus Piotr i Michał Grochal – sędziowie boczni.
Drużyny wystąpiły w składach:
Wisła Kraków: Drab Andrzej (gościnnie) - Brożek Piotr, Kowalik Jerzy, Żurek Jakub, Jałocha Marcin, Kmiecik Kazimierz, Wasilewski Marcin, Szumiec Krzysztof, Janik Zdzisław, Marzec Dariusz, Brożek Paweł.
Rezerwa: Szymkowiak Mirosław (ostatecznie nie dojechał), Królewski Jarosław, Krzysiak Grzegorz, Trener: Motyka Marek.
Ponadto obecni byli: Sarnat Artur, Kapka Zdzisław, Skrobowski Piotr.
Wolni: Nowak Arkadiusz - Tomczak Łukasz, Dębowski Marcin, Despet Dawid, Cieślak Mateusz, Łysek Rafał, Brózda Dominik, Biernat Krystian, Romański Filip, Wąs Kamil, Piotrkowski "Gucio" Piotr .
Rezerwa: Kucharski Kacper, Olearczyk Wiktor, Rak Krzysztof, Gądor Kamil, Imach Bartłomiej, Tekielski Adam, Kurylak Mateusz, Nowak Michał "Mysza".
Trener: Paweł Matera.
Widzów ok.800-900.
Jubilaci okazali się bardzo gościnni dla weteranów pozwalając im wygrać mecz, choć tak naprawdę nie o wynik w tym mecz chodziło, lecz o wspaniałą promocję futbolu. Jednakże posmak przegranej pozostanie na długo, a kibice przez najbliższe 100 lat będą rozmyślali, jak blisko było do zwycięstwa z Gwiazdami Wisły Kraków. Po tym pełnym emocji meczu odbyło się spotkanie integracyjne piłkarzy obu drużyn z kibucami, a następnie wszystkim zawodnikom zasłużonym, którzy występowali w drużynie seniorów TS Wolni Kłaj wręczono medale okolicznościowe. I choć na boisku byli to kiedyś niesłychani twardziele wielu z nich zakręciła się łezka w oku. No cóż, odwiedzić własny stadion po tylu latach, zobaczyć jak wspaniale się rozwija, wyjść na zieloną murawę i przypomnieć sobie młode lata to nie lada przeżycie. Po rozdaniu pięknych medali Jubileuszowych wszyscy zaproszeni dyskutowali przy muzyce o sporcie i sądzę, że przez najbliższe tygodnie temat dyskusji będzie niezmienny i oto właśnie chodzi by takie Jubileusze pozostały na długo w pamięci.
- Wręczenie medali zasłużonym dla klubu Wolni Kłaj cz.1
- Wręczenie medali zasłużonym dla klubu Wolni Kłaj cz.2
- dokument archiwalny
- dokument archiwalny 2
- skład pierwszej drużyny Puszcza Kłaj i wynikmeczu z BKS
Jerzy Czubak
