PROJEKTOWANE ZMIANY W STRUKTURZE I SIECI SZKÓŁ-
Z dniem 1 września 2017 r. nastąpi dostosowanie struktury i sieci szkół, dla których gmina Kłaj jest organem prowadzącym do przepisów ustaw: Prawo oświatowe i Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe.
Doniesienia medialne dotyczące reformy, poza oczywistymi jej efektami w postaci powrotu do ośmioletniej szkoły podstawowej i czteroletniego liceum ogólnokształcącego oraz likwidacji gimnazjum, przedstawiają na ogół te aspekty działań resortu edukacji, które rozgrywają się w skali makro i nie do końca są jeszcze ustalone i doprecyzowane, a tym samym budzą lęk lub co najmniej niepokój nauczycieli, uczniów i ich rodziców, którzy-czy tego chcą czy nie-staną się podmiotami tych zmian.
Jaki będzie zakres tych zmian w skali mikro? W jakim stopniu reforma zmieni oświatę w naszej gminie? Co nas czeka od września tego roku?
Mówiąc najprościej: reformowanie szkół będzie raczej ewolucją-dostosowaniem niż rewolucją, rozumianą jako ustalenie od podstaw nowego porządku rzeczy.
Po pierwsze: na rok szkolny 2017/2018 nie będzie prowadzony już nabór do klasy I gimnazjum. Klasy te zostaną zlikwidowane w każdej szkole z dniem 31 sierpnia 2017 r., a w tych samych datach dwóch kolejnych lat działalność zakończą klasy II i III i tym samym nauczanie na etapie gimnazjalnym przejdzie do historii.
Po drugie: z dniem 31 sierpnia 2017 r. przestaną również funkcjonować zespoły szkół ogólnokształcących w Brzeziu, Kłaju, Szarowie i Targowisku, składające się z sześcioletniej szkoły podstawowej i gimnazjum. Zespoły, podobnie jak sześcioletnia szkoła podstawowa w Grodkowicach zostaną przekształcone w ośmioletnie szkoły podstawowe. Uczniowie klas szóstych dotychczasowych szkół podstawowych nie otrzymają w tym roku szkolnym świadectwa ukończenia szkoły, tylko będą promowani do klasy siódmej ośmioletniej szkoły podstawowej. W roku szkolnym 2017/2018 szkoły podstawowe będą funkcjonować w strukturze klas 1-7, a pełną strukturę osiągną w roku 2018/2019.
Po trzecie: w roku szkolnym 2017/2018 klasy II i III dotychczasowego gimnazjum (a w kolejnym roku tylko klasy III) funkcjonować będą w strukturze ośmioletniej szkoły podstawowej, choć obecni uczniowie gimnazjów prze kolejne dwa lata nadal będą otrzymywać promocję do kolejnej klasy, a zatem kończyć będą gimnazjum na dotychczasowych warunkach. Z końcem roku szkolnego 2018/2019 szkołę opuszczą ostatni uczniowie, którzy otrzymają świadectwo ukończenia gimnazjum, a tym samym od 1 września 2019 r. w gminnej sieci szkolnej funkcjonować będą tylko szkoły podstawowe o 8 letnim cyklu kształcenia (Brzezie, Kłaj, Grodkowice, Szarów, Targowisko).
Sieć szkolna w gminie nie ulegnie zatem zasadniczej zmianie a wszystkie dotychczasowe obiekty szkolne będą nadal spełniały funkcje edukacyjne, tylko w trochę innym charakterze.
Co z obwodami nowych szkół podstawowych?
Tutaj zmiany są bardzo niewielkie. Stosując przede wszystkim kryterium bezpiecznej drogi uczniów do szkoły i uwzględniając społeczny punkt widzenia, za najbardziej korzystne uznane zostało rozwiązanie, w którym obwody obecnych sześcioletnich szkół podstawowych stają się obwodami szkół ośmioletnich, a miejscowości należące do innego obwodu gimnazjum i sześcioletniej szkoły podstawowej wrócą do właściwych obwodów ośmioletnich szkół podstawowych.
Tym samym ośmioletnim szkołom podstawowym ustalone zostaną następujące obwody szkolne:
1) Szkoła Podstawowa w Brzeziu - granice administracyjne miejscowości Brzezie i Gruszki;
2) Szkoła Podstawowa w Grodkowicach - granice administracyjne miejscowości Grodkowice,
Łysokanie i Łężkowice;
3) Szkoła Podstawowa w Kłaju - granice administracyjne miejscowości Kłaj i północną część miejscowości Targowisko, graniczącą z miejscowością Kłaj wzdłuż ul. Wiejskiej;
4) Szkoła Podstawowa w Szarowie - granice administracyjne miejscowości Szarów i Dąbrowa;
5) Szkoła Podstawowa w Targowisku - granice administracyjne miejscowości Targowisko, z wyłączeniem północnej części graniczącej z miejscowością Kłaj wzdłuż ul. Wiejskiej.
Ustalone obwody nie będą dotyczyć uczniów kontynuujących nauczanie gimnazjalne w strukturze szkół podstawowych. Warto zaznaczyć, że obwody będą nadal traktowane jako narzędzie do kontrolowania i egzekwowania obowiązku szkolnego - zgodnie z wolą rodziców uczeń może być zapisany do każdej szkoły, jeżeli uzyska zgodę dyrektora.
Struktura wiekowa uczniów i liczebność szkół
Podjęte i opisane powyżej działania spowodują, ze zmieni się nie tylko struktura szkolna, ale także wiek uczniów uczęszczających do szkół. Tendencję tych zmian latach 2016/2017 - 2019/2020 pokazuje poniższa tabela.
|
Rok szkolny® |
2016/2017 |
2017/2018 |
2018/2019 |
2019/2020 |
|
Typ szkoły¯ |
||||
|
Szkoły podstawowe |
I-VI |
I-VII |
I-VIII |
I-VIII |
|
Wiek uczniów |
7-12 |
7-13 |
7-14 |
7-14 |
|
Gimnazjam |
I-III |
II-III |
III |
- |
|
Wiek uczniów |
13-15 |
14-15 |
15 |
|
Ogólna choćby analiza danych pokazuje, że po upływie dwóch lat nowe struktury szkolne, czyli ośmioletnie szkoły podstawowe, obejmować będą swoją działalnością dzieci w wielu od 7 do 14 lat. Młodzież w wieku 15 lat, która do tej pory uczęszczała do gimnazjum, będzie miała natomiast możliwość skorzystania z oferty szkół ogólnokształcących (licea) lub zawodowych (technika, szkoły branżowe I stopnia) poza obszarem gminy. Przełomowy rok 2019, w którym dotychczasowe szkoły opuszczą dwa roczniki uczniów, czyli pierwsi absolwenci ośmioletniej szkoły podstawowej i ostatni absolwenci gimnazjum nie będzie okresem ograniczonego lub utrudnionego dostępu uczniów do kolejnego etapu edukacji. Pierwsi absolwenci szkół podstawowych rekrutować się będą do szkół ponadpodstawowych: czteroletnich liceów, pięcioletnich techników lub szkół branżowych I stopnia, natomiast ostatni absolwenci gimnazjów nadal będą mieli do wyboru trzyletnie licea lub czteroletnie technika jako szkoły ponadgimnazjalne oraz szkoły branżowe I stopnia - zatem w tych samych klasach liceum lub technikum się nie spotkają.
Zmiany w strukturze szkolnej to również zmiany w ilości uczniów objętych edukacją w szkołach prowadzonych przez gminę Kłaj. Szacunkowe zmiany liczby uczniów w latach 2016/2017 - 2019/2020 (przy założeniu, że dzieci przedszkolne z OP i obwodowego przedszkola trafią do obwodowej szkoły podstawowej) pokazuje poniższa tabela.
|
Rok szkolny® |
2016/2017 |
2017/2018 |
2018/2019 |
2019/2020 |
|
Typ szkoły¯ |
||||
|
Kłaj - w szkole podstawowej |
234 |
276 |
320 |
319 |
|
Kłąj - w gimnazjum |
115 |
76 |
27 |
- |
|
Razem w Kłaju |
349 |
352 |
347 |
319 |
|
Szarów - w szkole podstawowej |
182 |
201 |
248 |
269 |
|
Szarów - w gimnazjum |
104 |
73 |
40 |
- |
|
Razemw Szarowie |
286 |
274 |
288 |
269 |
|
Targowisko - w szkole podstawowej |
115 |
137 |
157 |
153 |
|
Targowisko - w gimnazjum |
48 |
25 |
10 |
- |
|
Razem w Targowisku |
163 |
162 |
167 |
153 |
|
Brzezie - w szkole podstawowej |
60 |
64 |
70 |
76 |
|
Brzezie - w gimnazjum |
27 |
18 |
8 |
- |
|
Razem w Brzeziu |
87 |
82 |
78 |
76 |
|
Szkoła Podstawowa w Grodkowicach |
84 |
95 |
109 |
109 |
|
Gmina - w szkołach podstawowych |
675 |
773 |
904 |
926 |
|
Gmina - w gimnazjach |
294 |
192 |
85 |
- |
|
Gmina - ogółem |
969 |
965 |
989 |
926 |
W latach 2017-2019 obserwuje się niewielkie zmiany w ilości uczniów w szkołach, które do tej pory funkcjonowały w zespołach (klas VII i VIII zamiast dotychczasowych gimnazjalnych)-wahania związane są z liczebnością poszczególnych roczników. Ale już w pierwszym roku samodzielnego funkcjonowania szkół podstawowych obserwuje się znaczące zmniejszenie ilości uczniów, co związane jest z tym, że zamiast dotychczasowych 9 roczników (6 SP+3 G) pozostanie w szkole tylko 8 (SP).
W dotychczasowej samodzielnej szkole podstawowej w Grodkowicach nastąpi za to wzrost liczby uczniów a spowodowane będzie to pojawieniem się dwóch dodatkowych roczników - klasy VI od września 2017 r. i klasy VIII od września 2018 r.
Zmiany w ilości oddziałów i ilości godzin realizowanych w szkołach
Zmiany ilości uczniów będą miały wpływ na ilość oddziałów, a tym samym ilość godzin realizowanych w szkołach w latach 2017/2018 - 2019/2020 w zakresie podstawowej działalności dydaktyczno-wychowawczej jak i pozostałej działalności statutowej szkół. Parametry te –jakościowo i ilościowo różnicujące szkoły - będą zależeć od dwóch czynników: zmian organizacyjnych wynikających z przekształceń strukturalnych oraz szkolnych planów nauczania-wynikających wprawdzie z ministerialnego planu ramowego, ale określanych indywidualnie dla każdej szkoły przy ustalaniu arkusza organizacji pracy.
W pierwszych dwóch latach funkcjonowania reformy zmiany zarówno ilości oddziałów jak i realizowanych godzin nie ulegną zasadniczemu obniżeniu - różnice, które mogą wystąpić w poszczególnych szkołach wynikać będą raczej z lokalnych uwarunkowań demograficznych. Zauważalne i odczuwane przede wszystkim przez nauczycieli zmniejszenie ilości godzin do dyspozycji szkoły nastąpi dopiero w roku szkolnym 2019/2020, w którym - o czym pisano już powyżej - w gminnym systemie oświaty pozostanie tylko osiem roczników zamiast dotychczasowych dziewięciu. Mniejsza ilość oddziałów będzie generować mniejszą ilość godzin na działalność dydaktyczno-wychowawczą, a mniejsza ilość uczniów spowoduje, że mniejsze będą potrzeby w zakresie pozostałej działalności statutowej szkół. To będzie musiało przynieść skutek w formie ograniczenia w zatrudnieniu nauczycieli. W nieznacznym stopniu natomiast zmieni się struktura nauczania (n. zintegrowane i przedmiotowe) oraz struktura zatrudnienia (ok. 1/3 zatrudnionych to nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej a 2/3 nauczyciele klas 4-8).
Kazimierz Sroka
GZEAS Kłaj
