Dzisiejsi uczniowie to przyszli dorośli. O tym, czy poradzą sobie z wyzwaniami rynku pracy i życia na arenie europejskiej w dużej mierze zdecyduje to, co spotyka ich w szkole. Tzw. kompetencje kluczowe mają charakter ponadczasowy, warto zatem, by lokalna polityka oświatowa obrała kierunek na ich rozwój. Nadzorowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej projekt „Vulcan kompetencji w śląskich i małopolskich samorządach” wchodzi właśnie w swoją decydującą fazę. Podstawowe założenie jest proste: samorządy analizują obecny stan oświaty, wskazują obszary wymagające zmian i wypracowują adekwatny plan rozwoju. Takie działania wykonuje również obecnie gmina Kłaj uczestnicząca w projekcie. Oczywiście nie robi tego sama.
Spojrzeć szerzej
Do dyskusji o kondycji szkolnictwa zaproszeni zostali uczniowie, rodzice, nauczyciele, dyrektorzy, przedstawiciele organizacji lokalnych i władz samorządowych. Z ich udziałem budowana jest lokalna inicjatywa na rzecz rozwoju oświaty.
Celem tych działań jest poszukiwanie rozwiązań, które wspierałyby nasze szkoły, nie tylko w zakresie różnorodności metod i formy działalności edukacyjnej. Chodzi również o wsparcie nauczycieli i przygotowanie ich do odpowiedzialnego i świadomego wykonywania zadań, szczególnie w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych.
Zdaniem wielu osób zaangażowanych w działalność edukacyjną największą bolączką dzisiejszej szkoły jest „pogoń za realizacją programu”, która nie zostawia miejsca dla szerszego spojrzenia na nauczanie jako całościowy proces. Tymczasem w dzisiejszym świecie młody człowiek powinien otrzymać nie tylko „wąskie” przygotowanie w zakresie konkretnego przedmiotu, ale powinien być również przygotowany na funkcjonowanie w zglobalizowanym świecie i radzenie sobie w nim. A tak nie do końca jest. Od nauczycieli zatem oczekuje się, aby ucząc swoich przedmiotów i prowadząc różnorodne zajęcia, zwracali uwagę także na kompetencje uniwersalne, takie jak umiejętność samodzielnego uczenia się i pracy zespołowej, inicjatywność i przedsiębiorczość, czy też kompetencje społeczne i obywatelskie.
Gmina Kłaj już po debacie
Debatę oświatową w Kłaju poprzedziła diagnoza w szkołach. W dniu 12 czerwca odbyło się spotkanie, w którym wzięło udział prawie 70 osób. Uczestnicy debaty, skupieni w różnych grupach tematycznych, aktywnie i z zaangażowaniem dyskutowali nad istotnymi dla nich problemami, a następnie przygotowali i zaprezentowali na forum publicznym wypracowane przez siebie stanowiska. Różnorodność opinii i wniosków pozyskanych w trakcie debaty stanowi podstawę do stworzenia obrazu gminnej oświaty, widzianego z kilku perspektyw jednocześnie, a następnie służyć będzie wypracowaniu jednolitego modelu wspomagania szkół i nauczycieli w jeszcze lepszej, bardziej efektywnej organizacji procesu edukacji.
W trakcie debaty pojawiły się postulaty wskazywane zgodnie przez kilka środowisk. To przede wszystkim organizowanie w szkołach dodatkowych zajęć, umożliwiających rozwijanie zainteresowań i potrzeb uczniów zgodnie z ich oczekiwaniami. To także prowadzenie lekcji w sposób wyzwalający inicjatywę i zaangażowanie uczniów, z wykorzystaniem nowatorskich metod i nowoczesnych środków przekazu. We współczesnej szkole brakuje czasem okazji do spokojnej rozmowy nauczyciela i rodzica, służącej wspólnemu zgłębianiu problemów dziecka i ucznia, zatem akcentowana była potrzeba bardziej intensywnych i bezpośrednich kontaktów szkoły z rodzicami. Często pojawiała się też kwestia uaktywnienia szkół w tzw. życiu lokalnym, np. podczas różnego rodzaju imprez okolicznościowych i uroczystości oraz możliwość wykorzystywanie potencjału lokalnych organizacji i stowarzyszeń, np. tych działających na rzecz osób niepełnosprawnych lub rozwoju wsi, w działalności edukacyjnej szkół.
Budowanie strategii działań
Tyle wniosków. Teraz czas na przekucie ich w strategię, w czym pomogą eksperci Firmy Vulcan. Pod ich okiem uczestnicy projektu z gminy Kłaj analizują materiały i opracowania przygotowane przez szkoły oraz zastanawiają się w jaki sposób, w obecnych warunkach prawnych, organizacyjnych i ekonomicznych, można sprostać postulatom będącym efektem debaty i jak zorganizować procesowe wsparcie nauczycieli i szkół w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych. Przygotowywany jest wstępny plan działań, który będzie przedmiotem dalszych prac zespołu roboczego, czyli grupy ponad 30 uczestników debaty, którzy zgłosili chęć kontynuacji zapoczątkowanego procesu jakościowego rozwoju szkół. W pierwszych dniach września planowane jest spotkanie tego zespołu. Liczymy na to, że zaangażowanie szerokiego grona osób pozwoli wypracować rozwiązania satysfakcjonujące całe środowisko lokalne.
Kazimierz Sroka
GZEAS Kłaj
