Czasowe ograniczenia w funkcjonowaniu przedszkoli i szkól, wprowadzone w dniu 12 marca 2020r. w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID0-19, trwają już ponad dwa miesiące. Początkowo ograniczenia oznaczały po prostu zamknięcie wszystkich jednostek oświatowych i zawieszenie działalności edukacyjnej. W miarę upływu czasu z tego grona wyłączane są kolejne placówki lub niektóre formy prowadzonej przez nie działalności. Zanim przyjdzie czas na podsumowania i oceny zobaczmy, jak wygląda ten, skomplikowany i trudny dla każdej ze stron społeczności szkolnej, proces.
12 - 13 marca 2020 r.- działalność opiekuńcza
W pierwszych dniach ograniczeń przedszkola i szkoły były zobowiązane do zorganizowania działalności opiekuńczej, aby rodzice mogli przygotować się do zapowiadanego zamknięcia jednostek oświatowych. Z możliwości takiej opieki skorzystali tylko nieliczni rodzice: w pierwszym dniu pod opieką nauczycieli znalazło się 44 dzieci, w drugim tylko 22 na ponad 900 dzieci i uczniów korzystających z edukacji w gminnych przedszkolach i szkołach.
16 - 24 marca 2020 r.- zawieszenie działalności przedszkoli i szkół
To okres nieuczęszczania dzieci do przedszkoli i szkół, a zatem zawieszenie lekcji i wszelkich zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Jest to okres zamknięcia przedszkoli i szkół, ale niekoniecznie przerwa w realizacji podstawy programowej, zarówno wychowania przedszkolnego, jak i nauczania przedmiotowego w klasach 1-8 szkoły podstawowej. Niektórzy nauczyciele, odpowiedzialni za efekty własnej działalności dydaktycznej, wykorzystując dostępne środki komunikacji i media społecznościowe, podejmują kontakt ze swoimi uczniami, zachęcając ich do wykorzystywania wolnego czasu do podejmowania różnorodnej aktywności, w tym do wykonywania przygotowanych zadań i ćwiczeń, co jednocześnie było przejawem kontynuacją dotychczasowego nauczania szkolnego
Okres nauczania z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość
Od 25 marca 2020 r., zgodnie z rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej, dyrektorzy przedszkoli i szkół zostali zobowiązani do takiej organizacji pracy w swojej placówce, aby realizacja zadań przez nauczycieli była możliwa i odbywała się z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Podejmujące to zadanie przedszkola i szkoły poinformowały i na bieżąco przekazują rodzicom informacje o sposobie i trybie realizacji zajęć, czyli w jaki sposób i z wykorzystaniem jakich metod i środków komunikacji, w jakim czasie lub z jaką częstotliwością odbywają się zajęcia z poszczególnych przedmiotów, kiedy i w jakiej formie możliwe są kontakty rodziców z nauczycielami, itp. Dyrektorzy koordynują całość tych działań, w tym przede wszystkim w zakresie modyfikowania treści programowych do realizacji w poszczególnych zespołach uczniowskich, z uwzględnieniem w szczególności: zróżnicowania zajęć w ciągu dnia, równomiernego obciążenie obowiązkami, możliwości psychofizycznych uczniów w ciągu dnia, dobowego czasu pracy ucznia przed monitorem ekranowym, itp. Rodzice i uczniowie systematycznie są informowani o źródłach i materiałach niezbędnych do realizacji zajęć (w tym materiałach w postaci elektronicznej), innych sposobach podejmowania aktywności przez ucznia, zwłaszcza pod kątem potwierdzenia, że uczeń z materiałami się zapoznał lub wykonał określone polecenia/zadania, sposobach weryfikacji wiedzy i umiejętności, zasadach oceniania oraz o sposobach przekazywania informacji o postępach w nauce i uzyskanych ocenach. Na podstawie informacji przekazywanych ze szkół należy wnosić, że wszyscy bez wyjątku nauczyciele z powodzeniem podjęli trud nauczania w takiej formie. Realizując zajęci dydaktyczno-wychowawcze i przekazując treści programowe, nauczyciele korzystali z dostępnych kanałów informacyjnych w szkole, w tym: platform komunikacji elektronicznej i komunikatorów (umożliwiających prowadzenie lekcji on-line lub wideo-konferencji), FB, messengera, skype'a, WhatsAppa, dziennika elektronicznego, programów emitowanych przez telewizję, itp.
W procesie nauczania nauczyciele wykorzystują (i przesyłają uczniom i rodzicom za pomocą dostępnych urządzeń komunikacyjnych) przede wszystkim bezpłatne, stworzone i administrowane przez resort edukacji narzędzia edukacyjne (oferujące gotowe materiały dydaktyczne) oraz opracowane i wytworzone przez siebie materiały edukacyjne. Indywidualne kontakty zapewniają poprzez konsultacje indywidualne z uczniami i uczniami, rozmowy, porady, itp. Efekty takiego nauczania skutecznie zweryfikują nadchodzące wydarzenia szkolne, tj. klasyfikacja roczna i egzamin ósmoklasisty.
Okres „nauczania na odległość” stworzył także możliwość użyczenia potrzebującym dzieciom i uczniom sprzętu komputerowego znajdującego się na wyposażeniu szkół. Gmina jako organ prowadzący pozyskała również środki finansowe z programu Zdalna Szkoła na zakup kilkudziesięciu laptopów i routerów umożliwiających dostęp do Internetu. Wszystkie zakupione urządzenia zostały przekazane szkołom z myślą o wsparciu tych dzieci i uczniów, którzy ze względu na sytuację rodzinną mają ograniczone możliwości uczestnictwa w takiej formie nauczania. W najbliższym czasie będzie realizowana druga edycja programu i kolejni uczniowie, tym razem z rodzin wielodzietnych, przewidziani są do wsparcia sprzętem komputerowym. Łącznie na zakup urządzeń do kształcenia na odległość przeznaczone zostanie w gminie 145 000 złotych.
11 maja 2020 r. – otwarcie placówek wychowania przedszkolnego
Wprawdzie przepisy prawa oświatowego przewidywały otwarcie przedszkoli i oddziałów przedszkolnych już w dniu 6 maja, niemniej jednak Wójt Gminy-jako organ prowadzący, ze względu na ciągle występującą sytuację zagrożenia, rygorystyczne zasady reżimu sanitarnego określone przez ministerstwo zdrowia i głównego inspektora sanitarnego, a przede wszystkim mając na uwadze zapewnienie bezpiecznych warunków pobytu dzieci i pracowników, zadecydował, że w naszej gminie placówki te zostaną udostępnione dopiero w dniu 11 maja. W pierwszej kolejności do przedszkoli przyjmowane były dzieci rodziców, którzy ze względu na powrót do pracy nie mogą zapewnić swoim dzieciom opieki we własnym zakresie. Zainteresowanie rodziców działalnością przedszkolną w formie stacjonarnej jest jednak znikome. W zajęciach organizowanych w miejscu działalności placówki wychowania przedszkolnego uczestniczyło w pierwszym tygodniu 7 dzieci, w drugim tygodniu ta liczba wzrośnie bardzo nieznacznie. Reszta rodziców nie zdecydowała się na posłanie dziecka na zajęcia.
To powoduje, że tylko dwie placówki świadczą usługi opiekuńcze na miejscu, pozostałe zadania realizują z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Być może sytuacja ulegnie zmianie, gdy otwarte zostaną klasy 1-3 w szkołach podstawowych.
18 maja 2020 r. – możliwość realizacji zajęć rewalidacyjnych i wczesnego wspomagania rozwoju dziecka w przedszkolach i szkołach
Mimo dość dużej liczby uczniów, dla których, na podstawie orzeczeń i opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych, realizowane były tego typu zajęcia, zainteresowanie powrotem do zajęć w indywidualnym kontakcie z nauczycielem prowadzącym jest znikome. W ciągu kilku pierwszych dni taką formą zajęć objętych zostanie maks. 2-3 uczniów, reszta rodziców nieufnie ocenia tego typu możliwość i nie decyduje się na posłanie dziecka na zajęcia. Niewykluczone, że decyzje rodziców będą dotyczyć całego okresu pozostającego do końca roku szkolnego.
25 maja 2020 r. - otwarcie szkół podstawowych w zakresie klas 1-3, zapewnienie na terenie szkoły konsultacji uczniom klas 8 z nauczycielami przedmiotów objętych egzaminem ósmoklasisty, możliwość korzystania z biblioteki szkolnej
Po 25 maja rodzice uczniów klas 1-3 będą decydować o posłaniu lub nieposyłaniu dzieci do szkoły. Na tydzień przed tym terminem zainteresowanie edukacją stacjonarną przejawia zaledwie kilku rodziców. Sytuacja może ulec jeszcze zmianie, natomiast nie należy spodziewać się, że w dniu otwarcia szkoły zostaną zapełnione przez uczniów. Być może większym zainteresowaniem będą cieszyć się konsultacje prowadzone w kontakcie z nauczycielami, które dla uczniów przystępujących w tym roku do egzaminu są zdecydowanie lepszą formą przygotowania niż zajęcia on-line. Nie należy również spodziewać się, że uczniowie stęsknili się za czytaniem książek i zaczną chętnie (od 1 czerwca taką możliwość będą mieć już wszyscy uczniowie szkoły podstawowej) odwiedzać czytelnie i wypożyczalnie w szkolnych bibliotekach.
Opisane powyżej sytuacje i możliwości pojawiające się w przedszkolach i szkołach naszej gminy przewidywane są na razie do dnia 7 czerwca 2020 r. Potem należy spodziewać się kolejnych rozwiązań prawnych, być może znoszących dalsze ograniczenia w funkcjonowaniu jednostek oświatowych. Normalizacja zasad życia społecznego i gospodarczego spowoduje zapewne powrót przedszkoli i szkół do funkcjonowania na zasadach obowiązujących przed ujawnieniem koronawirusa. Ale czy zaczną one znowu tętnić gwarem i śmiechem powracających do nich dzieci i uczniów?
Kazimierz Sroka
GZEAS Kłaj
