W niedzielny poranek 30 stycznia ośmioosobowa grupa, realizując unijny Program Erasmus+ w Szkole Podstawowej w Szarowie, którego tematem jest Radość odkrywania dziedzictwa kulturowego z nowoczesnymi metodami pracy w szkole, wyruszyła wygodnym busem w długą podróż, tym razem do Rumunii. Punktem docelowym była Scoala Gimnaziala Mihai Eminescu w Nasau. Podróż trwała 12 godzin. Przekraczaliśmy 3 granice: ze Słowacją, Węgrami i Rumunią. Dwie wcześniejsze przejechaliśmy nawet ich nie zauważając. Na granicy rumuńskiej dokładnie sprawdzono nasze dokumenty: dowody lub paszporty oraz dowody covidowe. Rumunia przywitała nas ostrą zimą i bajecznym krajobrazem. Hotel Coroana De Aur w Bistricy, w którym zatrzymaliśmy się, bardzo nam się spodobał.
Śniadanie w poniedziałek było czasem powitania wszystkich grup projektowych, gdyż zamieszkali w tym samym hotelu. Znaliśmy ich z tablicy linoit, którą założyła Marta Bąk i Karol Kopeć – uczestnicy wyjazdu. Busem przejechaliśmy do Năsăud, gdzie jest szkoła będąca organizatorem aktualnej mobilności. Przed 1928 rokiem w tym ogromnym budynku obok gimnazjum funkcjonował też internat. Później zawsze była szkoła, a jej nazwa się zmieniała. Obecnie jest to Scoala Gimnaziala Mihai Eminescu w Năsăud. Uczy się w niej ponad 800 uczniów w wieku od 6 do 16 roku życia. Uczniowie szkoły powitali nas radosnymi okrzykami machając chorągiewkami. Oficjalnie zaś powitała nas tutejsza pani dyrektor, a uczniowie przedstawili część artystyczną składającą się z tańców, granych przez uczniów utworów muzycznych (był również utwór skomponowany przez Fryderyka Chopina) i scenki teatralnej. Podczas zwiedzania tutejszej szkoły doceniliśmy świetne warunki do nauki w naszej szkole. W popołudniowych godzinach zapoznaliśmy się z bogatą historią Rumunii zwiedzając Muzeum Straży Granicznej w Năsăud. W zbiorach muzeum znajdują się lokalne zabytki historyczne i etnograficzne: sztuka ludowa, kostiumy, przedmioty tradycyjne oraz należące do 2 Rumuńskiego Pułku Granicznego, broń palna, numizmatyka, noże i inne narzędzia ze wszystkich epok historycznych. Na dziedzińcu podczas „wojny” na śnieżki nawiązały się pierwsze międzynarodowe kontakty uczniów. Po powrocie do szkoły wszyscy zaangażowali się w przygotowanie stołów z potrawami charakterystycznymi dla poszczególnych państw. Tematem tej mobilności są: „Smaki Europy - kuchnie krajów europejskich”. Nasz stół prezentował się znakomicie dzięki zaangażowaniu nauczycieli, uczniów i rodziców. Była więc kiełbasa wiejska, kabanosy, oscypki, kapuśniaczki, pierniczki, piernik, babka zebra, dwusmakowy pischinger, makowiec zawijany, orzechowiec, ciasteczka wielosmakowe, paluszki, talarki krakowskie, krakowska mieszanka. Wspaniałe potrawy tradycyjne przygotowali rodzice uczniów tutejszej szkoły. Różnorodność dań sprawiła, że nie wiedzieliśmy, co próbować, bo wszystko „zachęcało” do skosztowania. Przed degustacją uczniowie z poszczególnych państw przekazywali informacje dotyczące składników i wykonania potraw, porównywano zdobyte informacje i wyciągano wnioski.
We wtorek pojechaliśmy do Josenii Bârgăului – małej wioski z urokliwymi drewnianymi domami budowanymi w charakterystyczny dla Rumunii sposób, czyli przy drodze jest krótsza krawędź działki. Dom zwrócony jest wąską ścianą z dwoma lub trzema oknami od strony drogi, a dłuższa ściana zawiera wejście, które znajduje się na przeciwko ściany frontowej sąsiada. Zabudowania gospodarcze są umieszczone za domem i są niewidoczne od strony drogi. Nie ma z przodu przydomowych ogródków. Problem z wyjazdem miała grupa grecka, której bus nieprzygotowany do warunków zimowych ciągle się „zakopywał”. W Josenii Bârgăului w przepięknej zimowej scenerii podziwialiśmy bajkowy park. W wypożyczonym domu letnim zaczęły się kulinarne potyczki uczniów i nauczycieli. Każdy otrzymał foliowy fartuch, gumowe rękawiczki i na głowę czepek. Uczniowie przygotowywali produkty do:
- tradycyjnej rumuńskiej zupy radauti – rosół drobiowy z dużą ilością warzyw z dodatkiem kwaśnej śmietany;
- sarmale – czyli małe gołąbki zawijane w liście kiszonej w całości kapusty nadziewane farszem z mielonego mięsa wieprzowe, drobiowego lub baraniego i ryżu lub kaszy z dodatkiem cebuli, grzybów i przypraw;
- polęty z serem – danie wykonane z ugotowanej kaszy kukurydzianej wymieszanej z serem, wylanej na płaską powierzchnię i ostudzone;
- sałatki z bakłażana podawanej jako przystawka – rozdrobniony miąższ opalonych i upieczonych bakłażanów wymieszany z cebulką, olejem i przyprawami.
Nauczyciele zaś wykonywali:
- gulasz z mięsa wołowego z dodatkiem dużej ilości cebuli, marchewki, fasolki czerwonej i zacierki duszony na otwartym palenisku pieca opalanego drewnem;
- deser papanasi – czyli smażone pączki uformowane w większą oponkę i małego pączusia na jej wierzchu, przełożone śmietaną i podawane z owocową konfiturą. Do przygotowania ciasta używa się świeżego twarożku.
Warsztaty kulinarne były następnym etapem realizacji tematyki dotyczącej „Smaków Europy” oraz wprowadzeniem do tematyki dotyczącej inteligencji wielorakich, uczeniu się przez działanie, a także uczeniu się poprzez współpracę. Oczekując na gotową potrawę uczniowie integrowali się podczas tańców proponowanych przez kolejne grupy projektowe. O muzykę zadbała młodzież z Rumunii. Wieczorem Pani Ola poprowadziła zabawy integracyjne.
W środę, podczas gdy uczniowie świadomie poznawali „Inteligencje wielorakie”, które są kolejnym tematem realizowanym podczas tej mobilności i wykorzystując je tworzyli prezentacje, nauczyciele podziwiali tradycyjne stroje, sztukę i rękodzieło w Costume Populare Virginia Linul. Jest to prywatne muzeum oraz sklep, w którym można zakupić piękne ręcznie wykonane dzieła sztuki. Właścicielka Pani Virginia spotkała się z nami, pokazała nam unikatowe wyroby i obdarowała ręcznie udekorowaną koralikami bombko-pisanką. Po obiedzie uczniowie przedstawili wypracowane prezentacje. Nasi uczniowie przygotowali taniec dotyczący owoców jako przykład inteligencji ruchowo-muzycznej oraz interpersonalnej a następnie brali udział w grach sportowych. W tym czasie nauczyciele uczestniczyli w warsztatach o tematyce: „Inteligencje wielorakie. Nowe horyzonty w teorii i praktyce”. Zajęcia warsztatowe prowadzone przez Panią Adelę wzbogaciły repertuar metod nauczycieli pomagających uczniom rozpoznać ich własne preferencje dotyczące uczenia się. Uczestnicy dowiedzieli się, jak pomagać uczniom zaplanować swoją naukę i jak ją oceniać z punktu widzenia swojego przygotowania z wymaganych zagadnień. Podczas szkolenia był czas na wymianę doświadczeń nauczycieli. Prowadząca prześle do szkól wypracowywane materiały edukacyjne. Podczas szkolenia pracowano zespołowo z wykorzystaniem języka angielskiego. Po pracy umysłowej atrakcją był występ folklorystycznego zespołu Somesana. W Casa De Cultura Liviu Rebreanu uczniowie z goszczącej nas szkoły w pięknych tradycyjnych strojach wykonali wiązankę tańców ludowych, a następnie zaprosili uczniów do nauki tańca. Odwiedziliśmy też Ortodoksyjną Katedrę Świętego Nicolasa. Kapłanem w tej świątyni jest mąż Pani dyrektor goszczącej nas szkoły, a tłumaczem był ich syn – również uczeń tej szkoły. Podziwialiśmy malowidła ścienne przedstawiające sceny z życia Jezusa Chrystusa, słuchaliśmy informacji dotyczących historii, budowy wnętrza cerkwi oraz świętych ksiąg w wyznaniu prawosławnym. W tym dniu, również, kolację składającą się z tradycyjnych rumuńskich potraw i ciast przygotowali rodzice uczniów. Po obfitym posiłku uczniowie „spalali” kalorie podczas zabaw integracyjnych.
We czwartek poznawaliśmy miasto Bistrica. Wędrując urokliwymi uliczkami podziwialiśmy cerkiew „Coroana”, przejście z kolumnami zwane „Słodycze sznurkowe”, kościół ewangelicki będący obecnie w remoncie – na najwyższej średniowiecznej wieży umieszczony jest odstraszacz na gołębie – głosy drapieżnych ptaków. Na dłużej zatrzymaliśmy się w Muzeum „Dom Złotnika” podziwiając malarstwo dotyczące kwiatów i wiejskich pejzaży, a także przedmioty codziennego użytku wykonane z drewna i przyozdobione regionalnymi motywami.
W godzinach popołudniowych uczniowie sprawdzali swoje umiejętności podczas warsztatów garncarskich wykonując płaskorzeźby i rzeźby z gliny. W tym czasie nauczyciele planowali kolejne mobilności biorąc pod uwagę trudności związane z pandemią. Wieczorem smakując tradycyjne rumuńskie przystawki i potrawy przeprowadziliśmy ewaluację mobilności, otrzymaliśmy certyfikaty, wymieniliśmy upominki, podziękowaliśmy nauczycielom za serdeczne przyjęcie, pożegnaliśmy uczniów dziękując im za wspólnie spędzony czas podczas nauki i zabawy.
W piątkowy wczesny poranek wyruszyliśmy do Kopalni Soli Turda. „Salina Turda” to przeznaczona dla turystów wyjątkowa kopalnia soli z atrakcjami takimi jak: komora echa, amfiteatr, diabelski młyn, minigolf, bilard, plac zabaw dla dzieci, balkony widokowe, łodzie, które niestety były w remoncie. Wyjeżdżając oszkloną windą można podziwiać uroki najwyższej komory tej kopalni. Nadszedł smutny czas pożegnania, po którym w mieście Kluż-Napoka zjedliśmy obiad i postanowiliśmy już wracać do domu do stęsknionych rodziców i rodzin.
Celem mobilności było:
- Poznanie smaków, czyli tradycyjnych potraw kuchni państw biorących udział w projekcie;
- Analiza cech poszczególnych inteligencji wielorakich oraz metod rozwijania inteligencji wrodzonych, mobilizowania do samodzielnego nabywania nowych inteligencji w celu powiększania indywidualnej „mapy talentów”;
- Wdrażanie uczniów do działań praktycznych poprzez wspólnie zaplanowane działanie w zespole;
- Efektem końcowym jest elektroniczna książka kucharska umieszczona na stronie projektowej.
Analizując spotkanie projektowe można zauważyć, że poznawaliśmy również inne dziedziny dziedzictwa kulturowego Rumunii, czyli: bogatą historię, religię, tańce regionalne, sztukę ludową i współczesną oraz piękno zimowego krajobrazu. Wspólne działania uczniów i nauczycieli wzmocniło umiejętności komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Opisane wyżej działania potwierdzają realizację celów.
Zespół projektowy: Edyta Imos, Aleksandra Gruszecka i Sabina Zaporowska
