Co pozostało po dawnych granicach II Rzeczpospolitej? Zniszczone marzenia, wspomnienia ostatnich żyjących świadków, ślady po słupach granicznych, ludzkie tragedie. Temu między innymi tematowi poświęcone było spotkanie dnia 6 czerwca z Tomaszem Grzywaczewskim – dziennikarzem, korespondentem wojennym, podróżnikiem, autorem reportaży m.in. „Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej”, „Życie i śmierć na drodze umarłych”.
Spotkanie zostało zorganizowane przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Kłaju i zgromadziło ponad 50 osób, które wraz z autorem chciały wziąć udział w reporterskiej wyprawie od Bałtyku przez Kaszuby, Wielkopolskę, Śląsk Cieszyński, Zaolzie, Huculszczyznę, Bukowinę, Bojkowszczyznę, Pokucie, Wołyń, Polesie i Litwę. Nie była to sentymentalna podróż, ale ciekawa lekcja historii, czasem zapomnianej, czasem trudnej, pulsującej swoim własnym rytmem, opowiedzianej ustami najstarszych mieszkańców tych dawnych przygranicznych terenów: Polaków, Niemców, Czechów, Ukraińców, Białorusinów. Okruchy tego świat drzemią często tylko w zakamarkach ich duszy a oni sami często czują się tylko ludźmi stąd. Dla nich bycie miejscowymi definiuje ich samych.
Pan Tomasz wspominał m.in. starszą panią, mieszkankę Bukowiny, która nigdy nie wyjeżdżała, całe życie spędziła w swojej wiosce a przez zawirowania historii była obywatelką pięciu państw: Rumunii, Węgier, III Rzeszy, Związku Radzieckiego i Ukrainy.
Autor rozmawiał także z młodszymi mieszkańcami tych dawnych pogranicznych terenów z jednej i z drugiej strony granicy, z których część się zasymilowała, część nadal kultywuje dawne tradycje. Jeszcze inni nie potrafią określić kim są. Dla niektórych przeszłość to tylko odległe wspomnienia dziadków, dla innych wciąż żywy temat.
W drugiej części spotkania Pan Tomasz nawiązał do wojny na Ukrainie i zmian, jakie zachodzą w społeczeństwie naszych sąsiadów, ich samookreśleniu się, relacjach rodzinnych, często trudnych, związanych z Rosją. Opowiedział o dramatach ale i sile zwykłych ludzi. O ich nadziejach.
Spotkanie zakończyła dyskusja a chętni mogli otrzymać pamiątkowy autograf a nawet zrobić sobie wspólne zdjęcie z autorem.
Serdecznie dziękujemy Panu Tomaszowi i przybyłym gościom za niezapomniane spotkanie.
Gminna Biblioteka Publiczna w Kłaju
