Rewitalizacja to szeroki proces przemian społecznych, przestrzennych i ekonomicznych na obszarze, który znajduje się w kryzysie. Jej celem jest poprawa stanu zdegradowanej miejscowości, tak aby dobrze się tu przebywało, mieszkało i pracowało – czyli „z ludźmi i dla ludzi”.
Obszar zdegradowany to teren znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym.
Cele warsztatów Charrette były następujące:
- Analiza jakościowa ważnych dla rewitalizacji problemów i potencjałów rozwojowych w poszczególnych sołectwach Gminy Kłaj.
- Poddanie konsultacjom wyznaczonych obszarów rewitalizacji przez mieszkańców gminy, aktywistów, organizacje pozarządowe.
- Weryfikacja i delimitacja obszarów rewitalizacji
Warsztaty strategiczno – konsultacyjne odbyły się w dniach 17.10.2016 i 24.10.2016. W ich trakcie odbyło się kilka sesji. W ramach pierwszej z nich omówiono pozytywne i negatywne przykłady rewitalizacji na terenie Polski i Europy. Pozwoliło to przygotować się do kolejnych sesji eksperckich gdzie dokonano analizy jakościowej i ilościowej obszarów rewitalizowanych gminy Kłaj. W ramach pierwszej sesji eksperckiej poddano analizie obecną sytuację gminy identyfikując zjawiska problemowo i potrzeby mieszkańców oraz oceniono potencjał rozwojowy występujący na terenie poszczególnych sołectw gminy Kłaj.
W ramach drugiej sesji eksperckiej nakreślono wizję rewitalizacji obszarów o szczególnym znaczeniu dla gminy, w tym wskazanie zintegrowanych projektów powiązanych ze sobą wynikami analizy problemów i potencjałów rozwojowych. Zidentyfikowano negatywne zjawiska wspólne dla całej gminy jaki i występujące w poszczególnych sołectwach.
W ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Kłaj zostały przeprowadzone zajęcia w formie prelekcji i warsztatów architektoniczno – urbanistycznych z młodzież gimnazjalną klas trzecich. Spotkanie prowadziła doświadczona architekt. Zajęcia odbyły się dnia 20.10.2016 w dwóch szkołach: Publicznym Gimnazjum im. Ks. Jana Twardowskiego w Kłaju oraz Gimnazjum im. Św. Jadwigi Królowej w Szarowie.
Rewitalizacja to proces wysoce uspołeczniony. Społeczny jej wymiar będący gwarantem jej późniejszego sukcesu to tak zwana partycypacja społeczna. Wszelkie zmiany dokonane na obszarach zdegradowanych (społecznie, funkcjonalno – przestrzennie i technicznie) muszą być bezwzględnie konsultowane ze społecznością lokalną w tym z młodzieżą.
W Polsce temat rewitalizacji jest bardzo „młody”, często mylony z różnymi działaniami architektoniczno – urbanistycznymi tj. renowacja, adaptacja, konserwacja itp. Jednym z celów spotkania z uczestnikami było przybliżenie im tematu, pokazanie dobrych przykładów ożywienia przestrzeni na świecie, w polskich miastach i gminach. Obecnie przestrzeń większości polskich miast i gmin jest nieatrakcyjna, zdegradowana i wysoce deficytowa, zarówno w sensie materialnym jak i społeczno – gospodarczym. Rewitalizacja to długotrwały proces, który ma tę przestrzeń chronić, uzdrowić, przywracać do życia. Aby to jednak mogło następić musi być wcześniej dobrze przygotowany program rewitalizacji do której opracowania pośrednio może przyczynić się również młodzież w/w szkół.
Uświadomienie młodzieży co to są tereny zdegradowane, szukanie potencjału jaki posiada ich gmina, pobudziło do myślenia o ich małej ojczyźnie jako terenie, który po rewitalizacji ostatecznie przyczyni się do poprawy jakości gminy: przestrzenno- funkcjonalnej, gospodarczo – społecznej i technicznej.
Wszystko to ma najwyższy cel – poprawę życia mieszkańców gminy Kłaj.
Uczniowie zapoznali się z mapami gminy oraz niedawno powstałymi koncepcjami projektowymi rewitalizacji niektórych terenów i obiektów. Na podstawie obserwacji i swojej wiedzy starali się wytypować obszary zdegradowane, przedstawili swoje potrzeby i oczekiwania oraz wizje jak powinna wyglądać ich gmina i w jakich warunkach chcą dorastać. Wszystkie te informacje, osobiści przez nich spisane lub wyrysowane są cennym materiałem w dalszym opracowaniu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Kłaj.
Kolejna sesja na zakończenie cyklu spotkań to mini seminarium warsztatowe, które miało miejsce w dniach 21.11. 2016 oraz 10.01.2017 zorganizowane w sali wykładowej Urzędu Gminy w Kłaju. Wzięli w nimi udział przedstawiciele sołectw gminy Kłaj, pracownicy Urzędu, przedstawiciele instytucji pozarządowych i aktywiści. W trakcie mini seminarium warsztatowego przedstawiono aktualny stan realizacji programu, zapoznano uczestników ze sposobem i metodyką wypełnienia kart projektów rewitalizacyjnych, przedstawiono dobre praktyki na przykładzie modelowych kart projektów. Przeprowadzone Warsztaty Charrette to aktywne angażowanie społeczeństwa w życie i rozwój naszej gminy.
Gminny Program Rewitalizacji jest narzędziem planowania, koordynowania, integrowania aktywności społecznych. Będzie stanowił wielokierunkowy, wieloletni program działań zmierzający do stworzenia warunków zrównoważonego rozwoju gminy Kłaj.
