Nabycie majątku po zmarłym przynosi ze sobą nie tylko potencjalne korzyści, ale powoduje także powstanie obowiązku podatkowego, a co za tym idzie - konieczność rozliczenia się z Urzędem Skarbowym. Nie każdy jednak o tym pamięta, szczególnie jeżeli chodzi o mniej znane formy nabycia, np. nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.
Zacznijmy od wyjaśnienia, czym tak naprawdę jest dyspozycja wkładem na wypadek śmierci. To po prostu wskazanie osoby lub osób, które w przypadku śmierci właściciela rachunku, otrzymają pieniądze zgromadzone na jego koncie. Dyspozycja taka może być wydana jedynie na rzecz małżonka, dzieci, wnuków, prawnuków, rodziców, dziadków, pradziadków oraz rodzeństwa. Kwota takiej wypłaty nie może jednak być wyższa niż 20-krotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie (ogłaszane przez GUS za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku) - obecnie kwota ta wynosi około 89 tys. zł.
Na podstawie takiej dyspozycji - po śmierci jej wystawcy - wskazana osoba otrzyma pieniądze z pominięciem całej procedury spadkowej, czyli niezależnie od stwierdzenia nabycia spadku w drodze postanowienia sądowego lub aktu poświadczenia dziedziczenia.
Dlaczego? Bo środki rozdysponowane w ten sposób nie wchodzą w skład masy spadkowej po zmarłym.
Łatwo więc w takiej sytuacji, zapomnieć, że taka forma uzyskania majątku również wiąże się z obowiązkiem podatkowym w zakresie spadków i darowizn.
Data od której liczy się termin na złożenie zeznania podatkowego, w przypadku ww. dyspozycji powstaje z chwilą śmierci posiadacza rachunku. Oznacza to, że osoba wskazana w dyspozycji, ma pół roku od daty zgonu dysponenta na dokonanie zgłoszenia tego faktu w urzędzie skarbowym na druku SD-Z2, wówczas najbliższa rodzina zmarłego w ogóle nie zapłaci podatku od spadków i darowizn.
Jeżeli jednak podatnik nie zgłosi nabycia we wskazanym terminie 6 miesięcy, wówczas podlega ono opodatkowaniu na zasadach określonych dla I grupy podatkowej (zeznania dokonuje się na formularzu SD-3), tj. opodatkowaniu podlegać będzie wartość majątku przekraczająca tzw. kwotę wolną, wynoszącą w tym przypadku 9.637,00 zł.
Należy przy tym pamiętać, że jeżeli podatnik sam nie zgłosi faktu nabycia środków pieniężnych, czy to na formularzu SD-Z2, czy na SD-3, Naczelnik Urzędu Skarbowego po uzyskaniu informacji o wypłacie ww. środków, sam ustali zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn w drodze decyzji. Bank bowiem poinformuje urząd skarbowy o dokonanej wypłacie na rzecz konkretnej osoby.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2016 r., poz. 205, ze zm.)
Sporządziła:
Anna Świątek
Starszy ekspert skarbowy
Urząd Skarbowy w Wieliczce
