Pałac Żeleńskich w Grodkowicach
Kontakt:
Grodkowice 1
32-015 Kłaj
Tel. 609 612 044
(12) 284 15 19
e-mail:
25 km od Krakowa, 12 km od Wieliczki, w pobliżu trasy E4
Majątek ziemski w Grodkowicach to dawna siedziba Żeleńskich, rodu szlacheckiego (w przeszłości kalwińskiego), zamieszkującego tutaj od XVII wieku.
Rodzina ta, chociaż zajmująca się gł. rolnictwem, może poszczycić się także znanymi artystami, którzy z niej się wywodzą. Tu urodził się znany polski kompozytor Władysław Żeleński, tu także na wakacje do swojego wuja przyjeżdżał syn Władysława, Tadeusz Boy- Żeleński, literat, krytyk teatralny, publicysta, autor tekstów kabaretu „Zielony balonik”. Stąd też wywodzili się Żeleńscy, którzy założyli w Krakowie słynny Zakład witrażów.
Obecny pałacyk, wybudowany w 1902 roku, w miejsce nieistniejącego dziś XVII-wiecznego dworu, został zaprojektowany przez Teodora Talowskiego w stylu eklektycznym, stanowiącym konglomerat elementów architektury romantycznej i neorenesansowej oraz niemieckiego modernizmu. Jest to budynek piętrowy, wzniesiony z czerwonej cegły i jasnego kamienia. Otacza go park, tworzący oazę zieleni, odcinającą skutecznie widoki zewnętrznego, współczesnego świata.
Na głównym wejściem znajduje się sentencja:
„Sibi Amico et posteritati” – „Sobie, przyjacielowi i potomności”
Po 1945 roku majątek Żeleńskich został upaństwowiony i przekazany Instytutowi Hodowli i Aklimatyzacji Roślin.
W 2003 roku pałac został wpisany na listę obiektów architektonicznych promowanych podczas V Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego.
Mauzoleum Żeleńskich
Rodzinny grobowiec rodziny Żeleńskich z 1903 r. Usytuowany na dziedzińcu kościelnym w Brzeziu. Projektantem kaplicy był przyjaciel Żeleńskich - Władysław Ekielski. We wnętrzu znajdują się grobowce kilku członków rodu Żeleńskich, niektóre zdobią epitafia m.in. Marcyjana z Żelanki oraz Kamili z Rusockich (Żeleńska).
W swoim pamiętniku Karol Żeleński (ostatni właściciel majątku) podaje że, wybudował go jego dziad Stanisław, brat kompozytora Władysława Żeleńskiego. Do tej pory są w nim chowani przedstawiciele tej rodziny.
